Czterokrotne zainteresowanie pieniędzmi na organizacje obywatelskie

Miklós András Lázin

Czterokrotne zainteresowanie pieniędzmi na organizacje obywatelskie

Skupiamy się na prawdziwych organizacjach pozarządowych, w żadnym przypadku nie pragniemy finansować kierowanych i opłacanych z zagranicy, działających przeciw naszej ojczyźnie NGO – zaznaczył Vince Szalay-Bobrovniczky w wywiadzie dla Magyar Hírlap. Podsekretarz stanu ds. obywatelskich w Kancelarii Premiera Węgier, nadzorujący jednocześnie Fundusz Współpracy Narodowej mówił również o tym, że wpłaty jednoprocentowe, o których obywatele nie decydują, nie idą na marne.

– Czy wielu pseudo-NGO zwraca się do funduszu?

– Fundusz Współpracy Narodowej (NEA) jest klasycznym funduszem obywatelskim. Jest oczywiste, że nie przeznaczamy środki na działalność, w ramach której ktoś próbuje wystąpić przeciw ojczyźnie i/lub rządowi urzędującemu. Pseudo-NGO – na przykład te wspierane przez George’a Sorosa – nie zwracają się do nas prawdopodobnie dlatego, że i tak są bogato zaopatrzone w zagraniczne pieniądze. Jednocześnie przejrzystość jest niezbędna także w ich przypadku, dlatego zgodnie z przepisami zobowiązane są do opublikowania informacji o przelewach otrzymanych z zagranicy, których wartość przekracza 7,2 miliona forintów. Również zgodnie z przepisami węgierskimi, muszą się rozliczyć z przychodów, tak samo jak inni.

–O jak wysokie środki w tym roku mogą ubiegać się organizacje pozarządowe?

– Organizacje obywatelskie w 2014 mogły ubiegać się razem o około cztery miliardy forintów – w przyszłym roku w samym Funduszu Współpracy Narodowej dostępne będzie 9,2 miliardów forintów. To też świadczy o tym, że rząd przywiązuje szczególną wagę do finansowania inicjatyw obywatelskich. Można powiedzieć, że bardzo ważni są dla nas partnerzy, którzy przekazują wartości i budują wspólnoty. Oprócz tego warto wspomnieć o tych organizacjach, które zdejmują ciężar z ramion państwa – jak na przykład Węgierska Pomoc Maltańska, zajmujące się ochroną ofiar Stowarzyszenie Białego Pierścienia, Związek Rodzin Wielodzietnych czy zajmujące się wspieraniem Węgrów poza granicami kraju Stowarzyszenie Rakoczego.

–Czy również jeden procent podatków nie przeznaczonych na organizacje obywatelskie trafiają do Funduszu Współpracy Narodowej?

– Tak jest. Czyli nie zgubi się żaden jeden procent z podatków, którego można przeznaczyć na cele obywatelskie i którym nie dysponowano. Wpływają one automatycznie do tego Funduszu, potem stąd zostają rozdzielane przez państwo węgierskie.

– O jakich kwotach jest mowa?

– Co roku jest to inna kwota, ale obywatele nie dysponują mniej więcej 1-1,5 miliardem forintów. Aby przedstawić proporcje warto wspomnieć, że kwota pochodząca z jednego procenta podatków wynosi rocznie około ośmiu-dziewięciu miliardów forintów.

– W jaki sposób odbywa się podział funduszy?

– Demokratycznie, w systemie kolegialnym. W gremium obok przedstawicieli państwa zasiadują również delegaci organizacji obywatelskich – rząd, czyli Kancelaria Premiera decyduje wyłącznie o piętnastu procentach pieniędzy, o pozostałych osiemdziesięciu pięciu procentach decyduje organ.

– Niedawno został uruchomiony Wiejski Fundusz Obywatelski. Czy też jest częścią Funduszu Współpracy Narodowej?

– Zamknięte niedawno projekty Wiejskiego Funduszu Obywatelskiego są przeznaczone dla gmin poniżej pięciu tysięcy mieszkańców, do podziału przeznaczono pięć miliardów forintów. Kwota ta jest częścią Programu Wsi Węgierskiej i jest wyraźnie przeznaczona na organizacje pozarządowe. Są wyjątkowo popularne, świadczy o tym to, że mieliśmy blisko czterokrotną ilość zgłoszeń. Jeżeli przyjrzymy się temu bliżej, to te pięć miliardów forintów stanowią dodatkowe środki obok Funduszu Współpracy Narodowej dla organizacji obywatelskich, co osobiście uważam za wspaniałą sprawę.

– Jak się kształtuje liczba działających organizacji obywatelskich na Węgrzech?

– Trudno odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ w sektorze obywatelskim jest ogromna fluktuacja i jest mnóstwo zarejestrowanych, a w rzeczywistości „śpiących” organizacji. Fundacje i stowarzyszenia zakłada się dla dobrych, słusznych celów, ale los często sprawia, że członkowie nie potrafią znaleźć dofinansowania, a ich działalność słabnie, zanika. Działa około dwadzieścia-trzydzieści tysięcy aktywnych wspólnot, a zarejestrowanych organizacji pozarządowych na Węgrzech jest ponad sześćdziesiąt tysięcy.

– W jaki sposób Fundusz Współpracy Narodowej kontroluje wykorzystanie pieniędzy?

– Nasz system jest oparty na zaufaniu i kontroli. Wnioski trafiają do Kancelarii Premiera, dokładniej zarządcy funduszu im. Gábora Bethlena, gdzie dokumenty są rozpatrzone w bardzo surowym systemie. Znam mało takich przykładów, kiedy musieliśmy wystąpić w sprawie nadużyć.